سیره امام کاظم (ع)، اشاره شده در سخنرانی‌های علامه عسکری، در قالب مقاله تقدیم مخاطبان می‌گردد:
سلوک امام کاظم (علیه السلام) با غلامش
حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) باغ خرمایی اطراف مدینه داشت و [آن‌جا] مشغول چیدن خرما بود. راوی [که نامش متعب است] می‌گوید: یکی از غلامانِ حضرت را دیدم که ظرفی را پر از خرما کرد و پشت باغ انداخت. من آمدم و آن خرماها [و غلام را] گرفتم و خدمت حضرت آوردم. عرض کردم: «فدایت شوم. من این غلام را یافتم به همراه این ظرف!» حضرت به غلام گفت: «ای فلانی». گفت: «لبیک» ،حضرت فرمود: «هیچ گرسنه ماندی؟» گفت: «نه آقای من»، فرمود: «برهنه‌ای؟ [رخت و لباس نداری؟]»، گفت: «نه آقای من»، فرمود: «برای چه این خرما را گرفتی انداختی آن جا؟»، گفت: «دلم خواست یک چنین کاری بکنم»، حضرت فرمود: «[حالا که دلت خواسته بگیری] برو. این ظرف [هم] برای تو» سپس حضرت فرمود: «کاری با او نداشته باشید» این سلوک حضرت موسی کاظم (ع) با غلامش است.[۱]
همه ائمه کار می‌کردند
راوی می‌گوید: حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) را دیدم در زمین زراعتی که داشتند کار می‌کرد، به اندازه‌ای که عرق به پایش رسیده بود. گفتم: «فدایت شوم. مردانی که برای شما کار می‌کنند کجایند؟» فرمود: «ای علی! کسانی که از من و پدرم بهترند با دستانشان در زمینِ خود کار کرده‌اند.» گفتم: «این‌ها کیستند؟» فرمود: «رسول الله (صلی الله علیه و آله) و امیر المؤمنین و همه پدران من. کار کردن از عمل انبیاء و اوصیاء و صالحین است.» [۲]
همه ائمه کار می‌کردند. مخصوصاً کار زراعتی می‌کردند، چون ثواب دارد. در روایت آمده انسان زراعت که می‌کند، یک برگی را که پرنده‌ای می‌آید می‌خورد، برای کسی که آن سبزه را کاشته استغفار می‌کند.
امام کاظم (ع) و مال قمار
حضرت غلامی را فرستاد تا برایش تخم مرغی بخرد. غلام با یک تخم‌مرغ یا دو تخم‌مرغ، قمار کرد. حالا چه کرده نمی‌دانم. زیادش کرد. وقتی که آورد و حضرت میل فرمود، یکی از آزاد کرده‌های حضرت فرمود که «در این تخم مرغ‌ها [یکی از آن‌ها مال] قمار است.» حضرت طشتی خواست و آنچه را میل فرموده بود برگرداند.[۳]
سیره امام کاظم درباره‌ی احتکار
من به یاد دارم که در زمان قدیم، پدران ما گندم و آردِ سالشان را می‌گرفتند و [از آن] روز به روز یا هفته به هفته نان تهیه می‌کردند. همه گذشتگان این‌گونه بوده‌اند.
در روایت آمده که [مُعَتِّب روایت می‌کند]: «زمانی که خرماها می‌رسید، امام کاظم (ع) به ما دستور می‌داد که آن‌ها را بچینیم و [همه را کامل در بازار] بفروشیم و همراه با مسلمانان روز به روز بخریم.»
[از این روایت] معلوم می شود قاعدتاً آن وقت، وقت قحطی بوده است. نظیر همین روایت، از امام صادق (ع) نیز داریم. [در دوران امام جعفر صادق (ع)] سال قحطی شد. حضرت (ع) فرمود: «این گندم را به بازار ببرید و بفروشید و مثل همه مسلمانان روز به روز بخرید.» این برای این است که ما بفهمیم [اگر] جنسی داشته باشیم و مسلمانان محتاج باشند، نباید احتکار بکنیم.
[۱]– منبع: الكافي (ط – الإسلامية)، ج۲، ص: ۱۰۸
[۲]– الكافي (ط – الإسلامية)، ج۵، صص: ۷۵-۷۶
[۳]– الكافي (ط – الإسلامية)، ج۵، ص: ۱۲۳
